Contrast Principe, zonder contrast geen scherpte

Het Contrastprincipe: De onmisbare tool voor elke trainer
Je hebt vast wel eens ervaren dat deelnemers enthousiast knikken tijdens je uitleg, maar dat ze uiteindelijk weinig veranderen in hun gedrag. Ze begrijpen de theorie, maar passen het niet toe in de praktijk. Dat komt vaak omdat één cruciaal element ontbreekt in je training: het contrastprincipe.

Wat is het Contrastprincipe?
Het contrastprincipe houdt in dat je niet alleen uitlegt wat goed gedrag is, maar ook wat het niet is. Dit betekent dat je deelnemers laat zien wat ze wel moeten doen, maar vooral ook wat ze moeten vermijden. Door dit contrast te creëren, begrijpen mensen niet alleen de juiste aanpak beter, maar voelen ze ook sterker aan waarom de verkeerde aanpak niet werkt.

Waarom is dit zo belangrijk?
Onderzoek toont aan dat mensen beter leren wanneer ze niet alleen de juiste weg kennen, maar ook de verkeerde wegen hebben verkend. Als je bijvoorbeeld wilt dat mensen proactief handelen, is het niet voldoende om alleen te zeggen wat proactiviteit is. Je moet ook laten zien wat het betekent om reactief te zijn, en waarom dat gedrag niet werkt.

Voorbeeld: het verschil tussen proactief en reactief
Stel je voor, je geeft een training over proactiviteit. Je kunt deelnemers vertellen dat proactief zijn betekent dat je vooruitdenkt, scenario's voorbereidt en initiatief neemt. Maar zonder het contrast met reactief gedrag, blijft dit abstract.

Laat ze daarom ook zien wat reactief gedrag inhoudt: reageren op automatische piloot, pas handelen wanneer het te laat is, of situaties laten escaleren zonder plan. Door dit contrast te creëren, begrijpen deelnemers niet alleen wat proactiviteit is, maar voelen ze ook waarom het belangrijk is om reactief gedrag te vermijden.

Het Resultaat?
Deelnemers zullen beter in staat zijn om in hun dagelijkse werk te herkennen wanneer ze in een reactieve modus schieten, en zullen gemotiveerder zijn om dit te corrigeren.

Hoe pas je het Contrastprincipe toe?

1. Toon Wat Niet Werkt
Begin met het laten zien van de verkeerde aanpak. Dit kan door voorbeelden te geven, verhalen te vertellen of zelfs rollenspellen te gebruiken waarin het verkeerde gedrag wordt gedemonstreerd.

2. Breng Het Naar Het Heden
Vraag deelnemers om na te denken over een recente situatie waarin ze het verkeerde gedrag vertoonden. Laat ze reflecteren op wat er misging en hoe ze het anders hadden kunnen doen.

3. Voorspelbare Toekomst
Gebruik de techniek van de voorspelbare toekomst. Laat deelnemers nadenken over wat er gebeurt als ze hun huidige gedrag blijven herhalen. Wat zou er misgaan als ze blijven doen wat ze altijd hebben gedaan? Door deze oefening creëer je een urgentie voor verandering.

4. Creëer Het Nieuwe Gedrag
Nu je de pijn van het oude gedrag hebt blootgelegd, is het tijd om te werken aan het nieuwe gedrag. Laat deelnemers zelf oplossingen bedenken en experimenteren met wat voor hen werkt. Dit verhoogt de kans op duurzame gedragsverandering.

Waarom gebruiken we dit niet vaker?
Het contrastprincipe toepassen vereist moed. Het confronteert mensen met hun eigen tekortkomingen, en dat kan ongemakkelijk zijn. Veel trainers vermijden deze confrontatie omdat ze bang zijn dat het hun deelnemers afschrikt of demotiveert. Maar juist door dit ongemak te omarmen, creëer je de omstandigheden waarin echte verandering mogelijk is.

Conclusie: gebruik het contrast, maak hetverschil
Het contrastprincipe is niet zomaar een techniek – het is een essentiële tool voor elke L&D’er die echt impact wil maken. Door je deelnemers niet alleen te laten zien wat goed is, maar ook wat niet werkt, geef je ze een dieper begrip en een sterker kompas om mee te navigeren in hun werk.

Dus, ben je klaar om de pijl naar achter te trekken en je trainingen met kracht vooruit te schieten? Durf het contrast te gebruiken en zie wat er gebeurt.
Klaar om deze tool in je volgende leeractiviteit toe te passen?

Jeanne

‍